Luật thi đấu bóng chuyền theo tiêu chuẩn FIVB năm 2025 mang đến sự công bằng và hấp dẫn cho môn thể thao đối kháng này. Từ quy định sân bãi, đội hình, đến các lỗi trong bóng chuyền, bài viết cung cấp hướng dẫn chi tiết, giúp người chơi và người hâm mộ nắm rõ luật bóng chuyền mới nhất.
Luật Thi Đấu Bóng Chuyền
Tổng Quan và Sân Bãi, Trang Thiết Bị
Bóng chuyền là môn thể thao đối kháng giữa hai đội, mỗi đội 6 người, ngăn cách bởi lưới. Sân thi đấu đạt chuẩn FIVB có kích thước 18m x 9m, với khu tự do rộng ít nhất 3m xung quanh. Không gian trên sân phải cao tối thiểu 7m, trong các giải quốc tế là 12,5m.
- Lưới: Chiều cao 2,43m (nam) và 2,24m (nữ), rộng 1m, dài 9,5-10m, mắt lưới hình vuông 10cm.
- Bóng: Chu vi 65-67cm, trọng lượng 260-280g, áp suất 0,30-0,325 kg/cm², làm từ da hoặc da tổng hợp.
- Đường kẻ: Rộng 5cm, màu tương phản với sân, bao gồm đường giữa, đường tấn công (cách lưới 3m).
Nhiệt độ sân từ 16-25°C, ánh sáng 1000-1500 lux cho các giải đấu chính thức. Trang thiết bị đảm bảo an toàn, không gây chấn thương.
Đội Hình, Vị Trí và Vai Trò Libero
Mỗi đội có tối đa 12 người, nhưng chỉ 6 người thi đấu trên sân, chia đều 3 hàng trước (vị trí 2, 3, 4) và 3 hàng sau (vị trí 1, 5, 6). Trật tự xoay vòng được giữ nguyên suốt set.
- Vị trí:
- Hàng trước: Tấn công và chắn bóng.
- Hàng sau: Phòng thủ, không được chắn bóng.
- Libero: Cầu thủ phòng thủ đặc biệt, mặc áo khác màu, chỉ tham gia phòng thủ, không được phát bóng, tấn công hoặc chắn bóng. Mỗi đội có 1 Libero, thay thế không tính vào lượt thay người.
Huấn luyện viên nộp phiếu báo vị trí trước set, không thay đổi trừ khi thay người hợp lệ. Xanh Volleyball cung cấp thêm thông tin chi tiết về vai trò cầu thủ.
Các Hành Động Chơi Bóng Hợp Lệ và Phạm Luật
Chạm bóng hợp lệ và giới hạn 3 lần chạm
Mỗi đội có tối đa 3 lần chạm để đưa bóng qua lưới, không tính chạm khi chắn bóng. Bóng có thể chạm bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, miễn là không giữ, ném hoặc ôm bóng.
Các lỗi chạm bóng cơ bản
Các lỗi phổ biến bao gồm:
- 4 chạm: Đội chạm bóng quá 3 lần.
- 2 chạm: Một cầu thủ chạm bóng 2 lần liên tiếp (trừ khi chắn bóng).
- Dính bóng: Giữ hoặc ném bóng thay vì đánh ngay.
Quy định về bóng qua lưới và bóng chạm lưới
Bóng phải qua lưới trong khu vực giới hạn bởi cột lưới và không chạm anten. Bóng chạm lưới trong pha chơi hợp lệ không tính lỗi, trừ khi ảnh hưởng đối phương.
Lỗi vận động viên chạm lưới
Lỗi vận động viên chạm lưới
Chạm lưới trong lúc bóng đang chơi là lỗi, trừ khi chạm ngoài cột giới hạn hoặc không ảnh hưởng pha bóng. Luật Bóng Chuyền quy định rõ các trường hợp ngoại lệ.
Lỗi qua sân đối phương
Vượt hoàn toàn đường giữa sân bằng bàn chân hoặc cơ thể, hoặc chạm bóng trên không gian đối phương trước khi bóng qua lưới là phạm luật. Tuy nhiên, tay chạm qua lưới khi chắn bóng được phép nếu không cản trở đối phương.
Phát Bóng, Tấn Công và Chắn Bóng
Phát bóng: Thực hiện từ khu vực phát bóng, bóng phải qua lưới không chạm lưới. Lỗi phát bóng bao gồm chạm lưới, ra ngoài, hoặc không qua lưới. Luật thi đấu bóng chuyền yêu cầu phát bóng trong 8 giây sau tiếng còi.
Tấn công: Bao gồm đập bóng, bỏ nhỏ, chuyền bóng. Cầu thủ hàng sau chỉ tấn công nếu bật nhảy sau vạch 3m. Libero không được tấn công.
Chắn bóng: Chỉ cầu thủ hàng trước được chắn, có thể đưa tay qua lưới nhưng không cản trở trước khi đối phương đánh bóng. Chạm bóng khi chắn không tính vào 3 lần chạm.
Ngừng Trận Đấu, Hội Ý và Thay Người
Hội Ý và Thay Người
Ngừng trận đấu: Bao gồm hội ý (2 lần/set, 30 giây/lần) và hội ý kỹ thuật (tự động tại 8 và 16 điểm trong set 1-4). Thay người tối đa 6 lần/set, không tính thay Libero.
Thay người: Chỉ huấn luyện viên hoặc đội trưởng yêu cầu, thực hiện khi bóng chết. Thay người không đúng vị trí dẫn đến mất điểm.
Cách Tính Điểm và Xác Định Thắng Thua
Hệ thống Rally Point được áp dụng: mỗi pha bóng thắng ghi 1 điểm, bất kể đội nào phát bóng. Một set thắng khi đạt 25 điểm (cách biệt 2 điểm), set 5 đến 15 điểm. Trận đấu thường có 5 set, đội thắng 3 set trước thắng chung cuộc. Cách tính điểm bóng chuyền đảm bảo tính công bằng.
| Set | Điểm thắng | Chênh lệch điểm |
|---|---|---|
| 1-4 | 25 | Tối thiểu 2 điểm |
| 5 | 15 | Tối thiểu 2 điểm |
Đội đổi sân sau mỗi set, ở set 5 đổi khi một đội đạt 8 điểm. Bóng chuyền có mấy set là câu hỏi phổ biến được giải đáp rõ ràng.
Hành Vi Sai Trái và Các Mức Phạt
Phân loại các hành vi sai trái phổ biến
Hành vi sai trái bao gồm: tranh cãi với trọng tài, xúc phạm đối phương, cố ý trì hoãn trận đấu, hoặc không tuân thủ luật.
Mức phạt Cảnh cáo
Lời nhắc nhở hoặc thẻ vàng cho lỗi nhẹ, không mất điểm.
Mức phạt Phạt
Thẻ đỏ dẫn đến mất điểm hoặc quyền phát bóng cho đối phương.
Mức phạt Đuổi khỏi sân
Thẻ vàng và đỏ cùng lúc, cầu thủ bị đuổi hết set, đội chơi thiếu người.
Mức phạt Truất quyền thi đấu
Thẻ vàng và đỏ riêng biệt, cầu thủ bị truất quyền toàn trận, đội không được thay thế.
Tổ Trọng Tài và Ký Hiệu Chính Thức
Tổ trọng tài gồm: trọng tài chính, trọng tài thứ hai, thư ký, và giám biên. Trọng tài chính quyết định cuối cùng, sử dụng ký hiệu tay để ra hiệu lỗi, điểm, hoặc hành vi sai trái. Công nghệ VAR hỗ trợ xác định lỗi chính xác hơn trong các giải lớn.
Cập Nhật Luật Mới Nhất và Giải Đáp Thắc Mắc (FAQ)
Năm 2025, FIVB cập nhật:
- Đổi sân sau mỗi 2 set (set 2 và 4) thay vì mỗi set, giảm gián đoạn.
- Thay người không tính vào lượt hội ý, tăng tính linh hoạt.
- Công nghệ VAR áp dụng rộng rãi, đặc biệt cho lỗi chạm lưới và qua sân.
FAQ:
- Bóng chạm biên có tính trong không? Có, dù chỉ 1% bóng chạm vạch.
- Libero có thể làm đội trưởng không? Không, theo luật FIVB.
- Thời gian phát bóng là bao lâu? 8 giây sau tiếng còi.
Luật thi đấu bóng chuyền FIVB 2025 đảm bảo tính chuyên nghiệp và công bằng. Người chơi cần nắm rõ để thi đấu hiệu quả.
